አጼ ኃይለሥላሴ በሰጡት ንጉሳዊ ብይን ያልተደሰተ ኢትዮጵያዊ ንጉሱ ፊት ቀርቦተቃውሞውን የማሰማት እድል ነበረው። እናም በንጉሱ ፊት “ጃንሆይ የሰጡትፍርድ ፍርደ-ገምድል ነው። አቤት እላለሁ” በማለት ምሬቱን ይገልጻል። ንጉሱም“ከእኛ በላይ ማን አለና ነው…ለማን ነው አቤት የምትለው?” ብለው ይጠይቁታል።“ሁሉን ለሚችል አምላክ እንጂ ለሌላ ለማን ይነገራል” ብሎ መለሰላቸው። ንጉሱምበሚታወቁበት ርጋታቸው ከፈገግታ ጋር “እኛን ቀብቶ ያነገስን ማን ነው እና ነውለእግዚያብሄር ይግባኝ የምትለው” ብለው መለሱለት ይባላል። ከዓመታት በፊትኢትዮጵያ ውስጥ መጽሄት ሳነብ (ጦቢያ ላይ ይመስለኛል) ያገኘሁትን ነውያካፈልኩት። ተደርጎ ይሆናል። ውጭያዊ ምክንያቶችን እንደተጠበቁ ሆነው የለውጥሃሳብን ከኢትዮጵያዊነት እና ከኢትዮጵያዊ አስተሳሰብ ጋር ማዋኽድ ስለተሳነውበ1966 የፈነዳው ዓብዮት ዛሬም ድረስ ባይሳካም ፤ በወቅቱ የተወሰደው እሳትየለበስ እሳት የጎረሰ የፓለቲካ ርምጃ ጥሩ ነበር መጥፎ የሚለውን ብይን ለየራሳችንትተን ለውጡ በማያሻማ ሁኔታ ትቶት የሄደውን ትምህርት ግን ማስታወስያስፈልጋል።የህዝብ የቁጣ ሰይፍ ሲመዘዝ በነማን ላይ እንዳነጣጠረ የሚስተው ሰውያለ አይመስለኝም።
ለውጡ ለስልጣን ወደመታገል ደረጃ ተሸጋግሮ ስልጣን በያዙ እና ስልጣን ባልያዙወገኖች(አሁን በግብጽ እንደምናየው ወይ እንደምንሰማው) መካከል ትግልከመጀመሩ በፊት የለውጡ ዋነኛ ዒላማ የዘውዳዊው አስተዳደር ስለነበረመጀመሪያም ሰይፍ የተመዘዘው በዘውዳዊው የመስተዳደር አካላት ነበር። የዛኔውየስልጣን መዋቅር እንዲህ እንዳሁኑ በጎሳ እና በቋንቋ ላይ የተመሰረተ ቢሆን ኖሮ ፤አንድ ወገን ያውም በቁጥር አናሳበአብዛኛው የኢትዮጵያ ህዝብ አናት ላይ ቆሞእንደፈለገ ከበሮ የሚመታበት ስርዓት ቢሆን ኖሮ ሊደርስ ይችል የነበረውን ጥፋትመገመት አይከብድም። በለውጥ ሰሞን የሚደርስ ጥፋት ከአብዮት የአውሬነት ባህሪጋር ብቻ የተያያዘ ሳይሆን ለአብዮት የአውሬነት ባህሪ ትልቅ አስተዋጾ ከሚያደርገውከወደቀው ስርዓት ጋርም የሚያያዝ ነው።
በአንድ የድህረ-ገጽ የመወያያ መድረክ ላይ ሃሳቡን በመልክ በመልኩ ሳያስተካክልእንደወረደ አፉን ባልፈታበት ቋንቋ የሚዘከዝክ አፍቃሪ ህወሓት አለ። ብዙ ጊዜ(እንዲያውም ሁሌም ማለት የሚቻል ይመስለኛል) የሚጽፋቸው ሃሳቦች (እምነቶችሊባሉ ይችላሉ) ወለም ዘለም ሳይሉ፤ ሳይሹለከለኩ የህወሓትን የበላይነት አባዜ እናስነ-ልቦና የሚያንጸባርቁ ናቸው።
ለግራዚያኒ ሀውልት መሰራት ምክንያት በአዲስ አበባ የተደረገው ተቃውሞ ጋርበተያያዘ ይስመለኛል( ዘነጋሁት ጉዳዮን) ይሄው የምላችሁ ሰው “እግዚያብሄርምእኛ። ሰይጣንም እኛ።” በማለት ጻፈ። ከጸሃፊው ሁኔታ ህወሓት ትግራይ፤ትግራይህወሓት ነው። ልዩነት የለውም። ትግራይ ኢትዮጵያ ውስጥ መሆኗን ቢያውቅምየሚያምን አይመስልም። ምናልባት ጠንከር ባለ ሁኔታ ይዞት ካልሆነ በስተቀር ይሄሃሳብ የሰውየው የግል አመለካከት አይመስለኝም። ህወሓትኛ አስተሳሰብ ነው።እዚህ ላይ የተነሳበትም ምክንያት የቡድን አስተሳሰብ ስለመሰለኝ ነው።ጎሰኝነትየአስተሳሰብ ሚዛናቸውን ባንድ ጎን ወደ ታች ስቦ መሬት ያላስነካባቸውግለሰቦች ካሉአይመለከታቸውምና ቅር መሰኘት የለባቸውም።
እዝነ ህሊናቸውን ፈቅደውም ይሁን ሳይፈቅዱ ለጨፈኑ ፣ የህወሓት ሰይጣንነትለማይታያቸው እና በማንኛውም የህይወት ገጽታ (በእምነት ጭምር) የህወሓትንመርዛማ የፖለቲካ እሳቤ እንደመለኮታዊ እውነት ወደላይ የሚሰቅሉትን ብዙዎቹንነው የሚመለከተው፡: እንዲህ አይነት ሰዎች “መለስ ዜናዊ ሊቅ ነው። ወደርየሌለው ታጋይ ነው። ዓለምን የለወጠ ሃሳብ ባለቤት ነው” ብለው እዛ ላይአያቆሙም። “እኛ[ህወሃት -ትግራይ]ሊቅ ነን። ታጋይ ነን” በማለት ነገሩን ወደ ወልባህሪ (ወደ ትግራይነት)ይወስዱታል። እዛም ላይ አይቆሙም! ሌላውን ወደ መናቅወደማጣጣልይሸጋገራሉ! አንዳንዶቹ ጸያፍ በሆነ መንገድ ይገልጹታል። ሌሎቹ ደሞበብልጠት እየደባበቁ ያራምዱታል።
“እግዚያብሔርም እኛ፤ ሰይጣንም እኛ” በሚለው የቅዠት እምነት የፍጹማዊነቱደረጃ(የአድራጊ ፈጣሪነት ስሜቱ) የአጼ ኃይለሥላሴን ንጉሠነገስታዊ ባህሪአስከንድቶ- ውድድሩን ከእግዚያብሔር ጋር ያደረገ ሃሳብ ነው። ኃይለሥላሴከላይቸው እግዚያብሔር እንዳለ አምነው የስልጣናቸውን ህጋዊነት በእግዚያብሄርአድራጊ ፈጣሪነት ጠቅልለው ፤ የተሰጠ እንጂ ያልተቀማ እንደሆነ አምነዋል።የፖለካውም ተልዕኮ የተሰጠን የስልጣን ርስት ማስጠበቅ ነበር። በቃ ተብለውእስከወደቁበት ዘመንም እንደዛ አሳምነዋል። ከአውሮፓውያኑ ልዑላን እና ፍጹማዊነገስታቶች የተለየ አስተሳስብ አልነበረም።
ህወሓት ያንን አልፎታል። መሰረቱ በብዙ ፕሮፓጋንዳ ዘመቻ የፈጠረው የ ‘ራስ’ እናየዓለም እይታ ነው:: ራሱን እንደ አምላክ ቆጥሮአል። ሌላውም ህወሓት እንደዛ ነውብሎ እንዲያምን ይፈልጋል። ህወሓት ባደረሰው የስነ-ልቦና ዘረፋምክንያት(ለአማካሪዎቹ ምስጋና ይግባቸውና) የህወሓትን ዳረጎት የሚቀበሉምየማይቀበሉም የህወሓትን አምላክነት የተቀበሉ ጥቂቶች አልጠፉም። አብዛኛውኢትዮጵያዊ ህወሓት ወታደራዊ የኃይል ሚዛን እንዳለው እያወቀ፤ የኢኮኖሚተቋማትን እንደተቆጣጠረ እና በፈጠረው የፖለቲካ ስርዓት ምክንያት ቅጥ ያጣ ሃብትእምዳጋበሰ ቢያውቅም ህወሓትን በንቀት እና በጥላቻ ከማየት ያለፈ(በህወሃትምግባር ምክንያት ) አመለካከት እንደሌለው ህወሓት ያውቀዋል። አንደኛውምየህወሓት ችግር ይሄ ይመስላል- እንደሰይጣን እንደሚታይ ያውቀዋል። ያ ማለትየተወጣጠረው የህወሓት ወታደራዊ ጡንቻ ሲዝል ነገሮችን በጉልበት እና በገንዘብማራመድ እንደማይችል ያውቀዋል። ያኔ የሚያድኑት የፍትህ ጥያቄዎች እንዳሉምያውቃል።
ህወሓት በስልጣን ላይ ሆኖ ሃገር እያመሰ ባለበት ሁኔታ እንኳን ወርቅ ነው እያለወደላይ የሚዘልበት የፖለቲካ ሃሳቡ ተሸንፎአል። ስዮም መስፍን በ9ኛውየህወህት/ኢህአዴግ ጉባኤ ላይ ኢህአዴግ ”የውህደት ሃሳቡን ቸል ማለትእንደሌለበት ተናገረ” የተባለው ነገር (ሪፖርተር በዜናነት እንዳወጣው) ምናልባትበተወሰነ መልኩ ህወሓት የፓለቲካ አስተሳሰቡ የትም እንደማይደርስ መረዳቱንያመላከተ ቢመስልም፤ ከታች እንዳማነሳው ሰሞኑን እንደ አዲስ የተወሰደው ዜጎችንየማመሳቀል ርምጃ የፖለቲካ ርዮተ-ዓለም ሽንፈቱን የመቀልበሻ ተጓዳኝ የፓለቲካርምጃ ሊሆንም ይችላል።
የህወሓት የስልጣን ህልውናው ሙሉ በሙሉ በወታደራዊ እና በደህንነት ጉልበቱላይ የተመሰረተ እንደሆነ ህወሓት ያውቃል፤ እኛም እናውቃለን፤ሌላውም ያውቃል። በሌላ በኩልም ይሄ በጉልበት ላይ የተመሰረተ አስተሳሰብ የፖለቲካ አሽናፊነትንእንደማይገዛ፤እንደማያዛልቀውም አሁንም ከህወሓት በላይ አሳምሮ ሊያውቅ የሚችልወገን አይኖርም። ጭንቅ የሆነበትም ጉዳይ ይሄው ነው። ስለሆነም ህወሓትየተያያዘው የፖለቲካ ስጋት ይደቅንብኛል ብሎ የሚያስበውን የፓለቲካ ሁኔታለመቀልበስ ሲል እንግሊዞቹ በታሪክ እንዳደረጉት አይነት የማይድን ፤ የሚያዳክምግጭት በህዝቦች ዘንድ በእጅ አዙር እየተከለ መሄድ ነው።
እስከዛሬ ያስተዋልናቸውን ዘርፈ ብዙ የፖለቲካ የበላይነት ያስጠብቁልኛል ብሎየወሰዳቸውን የለየላቸው የፓለቲካ ርምጃዎችን ፤ ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ ርምጃተመስለው የተወሰዱ ፖለቲካዊ ርምጃዎችን ትተን (የስልጣን ክፍፍሉን፤ የኢኮኖሚዘረፋውን ሌላ ሌላውን ማለቴ ነው) በቅርቡ የወሰዳቸው የመሬት ሽያጮች ፤የመሬት ንጥቂያዎች እና የማመሳቀል ርምጃዎች በዋነኛነት ያነጣጠሩት ህወሓትበሚፈራቸው የህብረተሰብ ክፍሎች ላይ ነው። ነገሩን በዝርዝር በጎሳ በጉሳ እያደረጉማስቀመጡ ምናልባት ህወሓት እንዲፈጠር ከፈለጋቸው ሁኔታዎች አንዱንእንዲሳካለት ማድረግ ሊሆን ስለሚችል አያስፈልግም። በወጥመድ ውስጥእንደመግባት ሊሆን ይችላል። እምዲያውም ተቃዋሚውም ወገን ይሄንን ጉዳይጠንቅቆ በማወቅ የሚሰጠውን የተቃውሞ ምላሽ በተጠና ሁኔታ ማድረግያስፈልጋል። ሲሆን ሲሆን ህወሓት የፈለገውን አይነት አጀንዳ እየፈጠረ ተቃዋሚዉንየሚያስጮህበትን ሁኔታ በማስቀየር ተቃዋሚው ህወሓትን የሚያስጮህበትን እናአውሬነቱን አውጥቶ የሚጨርስበትን አካሄድ ማሰላሰል እና ማቀድ ያስፈልግ ነበር።
ማፈናቀል አዲስ ተሞክሮ አይደለም። ለሃያ አንድ አመታት ያህል ህዝቦችከመፈናቀልም አልፈው እንደ ሰንጋ እንዲታረዱ የሆነበት ሁኔታም አለ- በህወሓትመሰሪ ፓለቲካ ምክንያት! ከአንደኛው የኢትዮጵያ ክፍል ወደ ሌላኛው ተዘዋውረውራሳቸውን ለማሸነፍ እና ቤተሰባቸውን ለመመገብ የሞከሩትን ትተን ሳይንቀሳቀሱእዚያው ተወልደው ካደጉበት መንደር እንዲፈናቀሉ ተደርገው አይናቸውእያየ(የእኛም ዓይን እያየ) መሬታቸው ለባዕዳን የተሽጠበት ሁኔታ አለ። እንዲህ ያለነገር በአፋር ወገኖቻችን ላይ ደርሷል። በጋምቤላ አካባቢ በአኙዋክ ወገኖቻችን ላይደርሷል። እንዲያውም የጋምቤላዎቹ ራሳቸውን ከእንዲህ አይነት ቅጥ ያጣየማመሳቀል ርምጃ ለመከላከል ሳይወዱ በግድ ከህወሓት ጋር ህወሓት በሚገባውመንገድ እየተናነቁ ራሳቸውን ለመከላከል የሞከሩበት ሁኔታ እንዳለ የቅርብ ጊዜ ትዝታነው። በገዳማውያን ጭምር (እነሱም ስጋት ሆነው ነው እንግዲህ!) ማፈናቀልደርሷል። ህወሓት በገባው የፖለቲካ ስጋት የወሰደውን ርምጃ ሁሉ የጠቀለለውበ”ልማት” ስም ነበር።
የሰሞኑን የማመሳቀል (በእጂ አዙር እንደሆነ ልብ ይሏል!)ተግባር ለየትየሚያደርገው አንደኛ ልማት የሚለው ዲስኩር ፕሮፓጋንዳ ላይ አለመዋሉ። ሁለተኛበመጀመሪያ ሕወሓት አላመሳቀልኩም አይኔን ግምባር ያርገው ካለ በኋላ ፤ መልሶደሞ ያመሳቀልኩት “ህገ-ወጥ” ስለሆኑ ነው የሚል የሞኝ ክርክር ውስጥ ገባ።የህወሓት ደጋፊ የዜና አውታሮችም ያለ ምንም ሃፍረት “ህገ-ወጥ ስለሆኑነው” ለሚለው ሃሳብ ሰፊ ሽፋን ሰጡ። (በነገራችን ላይ ከሜዲያ ሸፋን ጋር በተያያዘ ዚምባቡዌ እና ሌሎች መሰል ሃገራት ኮሽ ሲል ሰፊ የሚዲያ ሽፋን የሚሰጡትየምዕራባውያን -”ዓለማቀፍ” – የሜዲያ ተቋማት ኢትዮጵያ ውስጥ በሺህዎችየሚቆጠሩ ህዝቦች በፖለቲካ ውሳኔ እንዲፈናቀሉ ሲደረግ እና ይህ ሁሉ መንገላታትሲደርስ እንዳላዮ እንዳልሰሙ መሆናቸው እንዳይረሳ!)
የቀበሌ ወይ የወረዳ ባለስልጣናት በሺዎች የሚቆጠሩ ዜጎችን ከከተሙበት ቦታአፈናቅለው እየጫኑ ወደሌላ ቦታ የመላክ ፍላጎት ይኖራቸዋል ብየ አልገምትም።ከዚህ ድርጊት ጀርባ የህወሓት እጂ አንዳለበት ለማንም ሰው መገመት አይከብድም።በሁለት እና ሶስት ሳምንታት እድሜ ህወሓት ያፈናቀላቸውን ሰዎች መልሶእንዲሰፍሩ አደረገ። የክልል ሶስት ባለስልጣናት ስለፈለጉ ተደረገ ብሎ ማሰብ ሞኝመሆን ይመስለኛል።
እንዲመለሱ የተደረጉት ዜጎች የነበራቸውን ነገር እንደነበረ አያገኙትም። እንዳልነበረነው የሚያገኙት። በዚህ አንጻር ከሁሉም የበለጠ አሳሳቢው ጉዳይ በግፍየተፈናቀሉት ዜጎች ከአካባቢው ነዋሪዎች ጋር የነበራቸውን ሰላም እንዳልነበረየሚሆንበት ሁኔታ መኖሩ ነው። ምናልባት ስለሰፋሪዎቹ ህወሓት በእጂ አዙርለአካባቢው ተወላጆች የሰጠው ምስል ሌላ አይነት ሊሆን ይችላል።እንደወራሪምአድርጎ ስሏቸው ሊሆን ይችላል።
ህወሓት እንዲህ የሚፈጥራቸው የፓለቲካ ሁነቶች “ፈጣሪነቱን” እና የማመሳቀልአቅሙን እያሳየ ያለባቸው ሁኔታዎች እንዲመስሉ ለማድረግ ይፈልግ እንጂ በዋነኛነትከስጋት እና ከጨለምተኝነት የሚመነጩ ሊሆኑ ይችላሉ። የማመሳቀል አቅምንማሳየት የፓለቲካ አሽናፊነትን ማሳየት አይደለም! እንዲያውም እያመሳቀለ ያለውንየፓለቲካ ቡድን የተመሳቀለ ሁኔታ የሚያሳይ ሊሆን ይችላል።
የሆነ ሆኖ ህወሓት በአንድ በኩል ኢትዮጵያውያንን በገዛ ሃገራቸው እያንገላታ ፤ በሌላበኩል ደግሞ የህወሓት ቱባ ናቸው የሚባሉት ሰዎች ኤርትራውያኖችን (ትላንትናበኃይል ንብረታቸውን ቀምቶ አረጋውያን ልጂ አዋቂ ሳይል በጉልበት እያጋዘወደ ኤርትራ እንዳላጋዛቸው) በኢትዮጵያውያ የማረጋጋት የማስፈር የማቀራረብእና የማደላደል ስራ ይሰራል። የኤርትራ ተቃዋሚዎች በህወሓት/ ኢህአዴግ ግብዣየህውሓት/ኢሃዴግን 9ኛ ጉባዔ እስከመሳተፍ የደረሱበትንም ሁኔታ ማስታወስያስፈልጋል። ይህቺ የህወሓት ድርጊት የኢሳያስን መንግስት ከመፍራት ይሁን ሌላነገር ከመፍራት ጊዜ ይፈታታል። ህወሓት የሃብት ክምችት ስላለው ምናልባት እሱምራሱ አማላይ የፓለቲካ መደራደሪያ ሊሆን ይችላል ብሎ አስቦ ይሆናል።
የኤርትራን መንግስት በሚያደራጇቸው የኤርትራ ተቃዋሚዎች ቀይረው እየቀመሩያሉ የሚመስለውን የፓለቲካ ፕሮጀክት ያሳኩታል አያሳኩትም የሚለውን መተንበይአይቻልም። ያለምንም ብዥታ መታየት ያለበት ግን ኢትዮጵያ ውስጥ ሕዝብንከሕዝብ የሚያጋጭ ፓሊሲ በቀጥታም በእጂ አዙርም እየተከተሉ በሌላ አንጻርህወሓት ከኤርትራውያን ጋር የመቀራረብ ፓሊሲ ላይ የሚሰራበት ምክንያትበአትኩሮት ሊታይ ይገባል። በህወሓት ስር ሆነው “በብሄር ብሄረሰቦች” ፖለቲካአገር አና ህዝብ እያደነቆሩ ያሉት ህወሓት የሚጋልባቸው የፓለቲካ ፈረሶቹም ጉዳዮየገባቸው አይመስለም ወይንም ቢገባቸውም ጉዳያቸው አይደለም።
የህወሓት የስልጣን ህልውናው ሙሉ በሙሉ በወታደራዊ እና በደህንነት ጉልበቱላይ የተመሰረተ እንደሆነ ህወሓት ያውቃል፤ እኛም እናውቃለን፤ሌላውም ያውቃል። በሌላ በኩልም ይሄ በጉልበት ላይ የተመሰረተ አስተሳሰብ የፖለቲካ አሽናፊነትንእንደማይገዛ፤እንደማያዛልቀውም አሁንም ከህወሓት በላይ አሳምሮ ሊያውቅ የሚችልወገን አይኖርም። ጭንቅ የሆነበትም ጉዳይ ይሄው ነው። ስለሆነም ህወሓትየተያያዘው የፖለቲካ ስጋት ይደቅንብኛል ብሎ የሚያስበውን የፓለቲካ ሁኔታለመቀልበስ ሲል እንግሊዞቹ በታሪክ እንዳደረጉት አይነት የማይድን ፤ የሚያዳክምግጭት በህዝቦች ዘንድ በእጅ አዙር እየተከለ መሄድ ነው።
እስከዛሬ ያስተዋልናቸውን ዘርፈ ብዙ የፖለቲካ የበላይነት ያስጠብቁልኛል ብሎየወሰዳቸውን የለየላቸው የፓለቲካ ርምጃዎችን ፤ ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ ርምጃተመስለው የተወሰዱ ፖለቲካዊ ርምጃዎችን ትተን (የስልጣን ክፍፍሉን፤ የኢኮኖሚዘረፋውን ሌላ ሌላውን ማለቴ ነው) በቅርቡ የወሰዳቸው የመሬት ሽያጮች ፤የመሬት ንጥቂያዎች እና የማመሳቀል ርምጃዎች በዋነኛነት ያነጣጠሩት ህወሓትበሚፈራቸው የህብረተሰብ ክፍሎች ላይ ነው። ነገሩን በዝርዝር በጎሳ በጉሳ እያደረጉማስቀመጡ ምናልባት ህወሓት እንዲፈጠር ከፈለጋቸው ሁኔታዎች አንዱንእንዲሳካለት ማድረግ ሊሆን ስለሚችል አያስፈልግም። በወጥመድ ውስጥእንደመግባት ሊሆን ይችላል። እምዲያውም ተቃዋሚውም ወገን ይሄንን ጉዳይጠንቅቆ በማወቅ የሚሰጠውን የተቃውሞ ምላሽ በተጠና ሁኔታ ማድረግያስፈልጋል። ሲሆን ሲሆን ህወሓት የፈለገውን አይነት አጀንዳ እየፈጠረ ተቃዋሚዉንየሚያስጮህበትን ሁኔታ በማስቀየር ተቃዋሚው ህወሓትን የሚያስጮህበትን እናአውሬነቱን አውጥቶ የሚጨርስበትን አካሄድ ማሰላሰል እና ማቀድ ያስፈልግ ነበር።
ማፈናቀል አዲስ ተሞክሮ አይደለም። ለሃያ አንድ አመታት ያህል ህዝቦችከመፈናቀልም አልፈው እንደ ሰንጋ እንዲታረዱ የሆነበት ሁኔታም አለ- በህወሓትመሰሪ ፓለቲካ ምክንያት! ከአንደኛው የኢትዮጵያ ክፍል ወደ ሌላኛው ተዘዋውረውራሳቸውን ለማሸነፍ እና ቤተሰባቸውን ለመመገብ የሞከሩትን ትተን ሳይንቀሳቀሱእዚያው ተወልደው ካደጉበት መንደር እንዲፈናቀሉ ተደርገው አይናቸውእያየ(የእኛም ዓይን እያየ) መሬታቸው ለባዕዳን የተሽጠበት ሁኔታ አለ። እንዲህ ያለነገር በአፋር ወገኖቻችን ላይ ደርሷል። በጋምቤላ አካባቢ በአኙዋክ ወገኖቻችን ላይደርሷል። እንዲያውም የጋምቤላዎቹ ራሳቸውን ከእንዲህ አይነት ቅጥ ያጣየማመሳቀል ርምጃ ለመከላከል ሳይወዱ በግድ ከህወሓት ጋር ህወሓት በሚገባውመንገድ እየተናነቁ ራሳቸውን ለመከላከል የሞከሩበት ሁኔታ እንዳለ የቅርብ ጊዜ ትዝታነው። በገዳማውያን ጭምር (እነሱም ስጋት ሆነው ነው እንግዲህ!) ማፈናቀልደርሷል። ህወሓት በገባው የፖለቲካ ስጋት የወሰደውን ርምጃ ሁሉ የጠቀለለውበ”ልማት” ስም ነበር።
የሰሞኑን የማመሳቀል (በእጂ አዙር እንደሆነ ልብ ይሏል!)ተግባር ለየትየሚያደርገው አንደኛ ልማት የሚለው ዲስኩር ፕሮፓጋንዳ ላይ አለመዋሉ። ሁለተኛበመጀመሪያ ሕወሓት አላመሳቀልኩም አይኔን ግምባር ያርገው ካለ በኋላ ፤ መልሶደሞ ያመሳቀልኩት “ህገ-ወጥ” ስለሆኑ ነው የሚል የሞኝ ክርክር ውስጥ ገባ።የህወሓት ደጋፊ የዜና አውታሮችም ያለ ምንም ሃፍረት “ህገ-ወጥ ስለሆኑነው” ለሚለው ሃሳብ ሰፊ ሽፋን ሰጡ። (በነገራችን ላይ ከሜዲያ ሸፋን ጋር በተያያዘ ዚምባቡዌ እና ሌሎች መሰል ሃገራት ኮሽ ሲል ሰፊ የሚዲያ ሽፋን የሚሰጡትየምዕራባውያን -”ዓለማቀፍ” – የሜዲያ ተቋማት ኢትዮጵያ ውስጥ በሺህዎችየሚቆጠሩ ህዝቦች በፖለቲካ ውሳኔ እንዲፈናቀሉ ሲደረግ እና ይህ ሁሉ መንገላታትሲደርስ እንዳላዮ እንዳልሰሙ መሆናቸው እንዳይረሳ!)
የቀበሌ ወይ የወረዳ ባለስልጣናት በሺዎች የሚቆጠሩ ዜጎችን ከከተሙበት ቦታአፈናቅለው እየጫኑ ወደሌላ ቦታ የመላክ ፍላጎት ይኖራቸዋል ብየ አልገምትም።ከዚህ ድርጊት ጀርባ የህወሓት እጂ አንዳለበት ለማንም ሰው መገመት አይከብድም።በሁለት እና ሶስት ሳምንታት እድሜ ህወሓት ያፈናቀላቸውን ሰዎች መልሶእንዲሰፍሩ አደረገ። የክልል ሶስት ባለስልጣናት ስለፈለጉ ተደረገ ብሎ ማሰብ ሞኝመሆን ይመስለኛል።
እንዲመለሱ የተደረጉት ዜጎች የነበራቸውን ነገር እንደነበረ አያገኙትም። እንዳልነበረነው የሚያገኙት። በዚህ አንጻር ከሁሉም የበለጠ አሳሳቢው ጉዳይ በግፍየተፈናቀሉት ዜጎች ከአካባቢው ነዋሪዎች ጋር የነበራቸውን ሰላም እንዳልነበረየሚሆንበት ሁኔታ መኖሩ ነው። ምናልባት ስለሰፋሪዎቹ ህወሓት በእጂ አዙርለአካባቢው ተወላጆች የሰጠው ምስል ሌላ አይነት ሊሆን ይችላል።እንደወራሪምአድርጎ ስሏቸው ሊሆን ይችላል።
ህወሓት እንዲህ የሚፈጥራቸው የፓለቲካ ሁነቶች “ፈጣሪነቱን” እና የማመሳቀልአቅሙን እያሳየ ያለባቸው ሁኔታዎች እንዲመስሉ ለማድረግ ይፈልግ እንጂ በዋነኛነትከስጋት እና ከጨለምተኝነት የሚመነጩ ሊሆኑ ይችላሉ። የማመሳቀል አቅምንማሳየት የፓለቲካ አሽናፊነትን ማሳየት አይደለም! እንዲያውም እያመሳቀለ ያለውንየፓለቲካ ቡድን የተመሳቀለ ሁኔታ የሚያሳይ ሊሆን ይችላል።
የሆነ ሆኖ ህወሓት በአንድ በኩል ኢትዮጵያውያንን በገዛ ሃገራቸው እያንገላታ ፤ በሌላበኩል ደግሞ የህወሓት ቱባ ናቸው የሚባሉት ሰዎች ኤርትራውያኖችን (ትላንትናበኃይል ንብረታቸውን ቀምቶ አረጋውያን ልጂ አዋቂ ሳይል በጉልበት እያጋዘወደ ኤርትራ እንዳላጋዛቸው) በኢትዮጵያውያ የማረጋጋት የማስፈር የማቀራረብእና የማደላደል ስራ ይሰራል። የኤርትራ ተቃዋሚዎች በህወሓት/ ኢህአዴግ ግብዣየህውሓት/ኢሃዴግን 9ኛ ጉባዔ እስከመሳተፍ የደረሱበትንም ሁኔታ ማስታወስያስፈልጋል። ይህቺ የህወሓት ድርጊት የኢሳያስን መንግስት ከመፍራት ይሁን ሌላነገር ከመፍራት ጊዜ ይፈታታል። ህወሓት የሃብት ክምችት ስላለው ምናልባት እሱምራሱ አማላይ የፓለቲካ መደራደሪያ ሊሆን ይችላል ብሎ አስቦ ይሆናል።
የኤርትራን መንግስት በሚያደራጇቸው የኤርትራ ተቃዋሚዎች ቀይረው እየቀመሩያሉ የሚመስለውን የፓለቲካ ፕሮጀክት ያሳኩታል አያሳኩትም የሚለውን መተንበይአይቻልም። ያለምንም ብዥታ መታየት ያለበት ግን ኢትዮጵያ ውስጥ ሕዝብንከሕዝብ የሚያጋጭ ፓሊሲ በቀጥታም በእጂ አዙርም እየተከተሉ በሌላ አንጻርህወሓት ከኤርትራውያን ጋር የመቀራረብ ፓሊሲ ላይ የሚሰራበት ምክንያትበአትኩሮት ሊታይ ይገባል። በህወሓት ስር ሆነው “በብሄር ብሄረሰቦች” ፖለቲካአገር አና ህዝብ እያደነቆሩ ያሉት ህወሓት የሚጋልባቸው የፓለቲካ ፈረሶቹም ጉዳዮየገባቸው አይመስለም ወይንም ቢገባቸውም ጉዳያቸው አይደለም።
dbirku@gmail.com
